Ավելի շոգ աշխարհում օդորակիչը շքեղություն չէ, այլ կյանք փրկող միջոց է

Մինչ ծայրահեղ շոգ ալիքները ավերում են Միացյալ Նահանգները, Եվրոպան և Աֆրիկան՝ սպանելով հազարավոր մարդկանց, գիտնականները զգուշացնում են, որ ամենավատը դեռ առջևում է։ Քանի որ երկրները շարունակում են ջերմոցային գազեր արտանետել մթնոլորտ, և ԱՄՆ-ում կլիմայի փոփոխության վերաբերյալ դաշնային օրենսդրության քայքայման հավանականությունը մեծ է, այս ամառվա շոգ ջերմաստիճանը 30 տարի հետո կարող է մեղմ թվալ։

Այս շաբաթ շատերը ականատես եղան ծայրահեղ շոգի մահացու ազդեցությանը մի երկրում, որը վատ է պատրաստված շոգերին։ Մեծ Բրիտանիայում, որտեղ օդորակումը հազվադեպ է հանդիպում, հասարակական տրանսպորտը փակվեց, դպրոցներն ու գրասենյակները փակվեցին, իսկ հիվանդանոցները չեղարկեցին ոչ արտակարգ միջոցառումները։

Օդորակիչը, որը շատերը աշխարհի ամենահարուստ երկրներում ընդունված տեխնոլոգիա են համարում, կյանք փրկող գործիք է ծայրահեղ շոգի ալիքների ժամանակ։ Այնուամենայնիվ, աշխարհի ամենատաք և հաճախ ամենաաղքատ մասերում ապրող 2.8 միլիարդ մարդկանց միայն մոտ 8%-ն է ներկայումս իրենց տներում օդորակիչ ունի։

Վերջերս հրապարակված հոդվածում Հարվարդի Ջոն Ա. Պոլսոնի անվան ճարտարագիտության և կիրառական գիտությունների դպրոցում (SEAS) տեղակայված Հարվարդի Չինաստանի նախագծի հետազոտողների թիմը մոդելավորել է օդորակիչների ապագա պահանջարկը՝ որպես ծայրահեղ շոգ օրերի համաշխարհային աճ: Թիմը հայտնաբերել է հսկայական տարբերություն օդորակիչների ներկայիս հզորության և մինչև 2050 թվականը կյանքեր փրկելու համար անհրաժեշտ ծավալի միջև, հատկապես ցածր եկամուտ ունեցող և զարգացող երկրներում:

Հետազոտողները գնահատել են, որ միջին հաշվով, մի քանի երկրներում բնակչության առնվազն 70%-ը մինչև 2050 թվականը օդորակիչի կարիք կունենա, եթե արտանետումների տեմպը շարունակի աճել, և այդ թիվն ավելի բարձր կլինի հասարակածային երկրներում, ինչպիսիք են Հնդկաստանը և Ինդոնեզիան: Նույնիսկ եթե աշխարհը հասնի Փարիզի կլիմայական համաձայնագրերով սահմանված արտանետումների շեմերին, ինչը դեռևս տեղին չէ, աշխարհի ամենատաք երկրներից շատերում բնակչության միջինը 40%-ից 50%-ը դեռևս օդորակիչի կարիք կունենա:

«Անկախ արտանետումների հետագծերից, միլիարդավոր մարդկանց համար անհրաժեշտ է օդորակման կամ տարածքի սառեցման այլ տարբերակների զանգվածային ընդլայնում, որպեսզի նրանք իրենց կյանքի մնացած մասի ընթացքում չենթարկվեն այս ծայրահեղ ջերմաստիճաններին», - ասել է Փիթեր Շերմանը, Հարվարդի Չինաստանի նախագծի հետդոկտորական գիտաշխատող և վերջերս հրապարակված հոդվածի առաջին հեղինակը։

Շերմանը, հետդոկտորական գիտաշխատող Հայյանգ Լինի և SEAS-ի շրջակա միջավայրի գիտությունների Գիլբերտ Բատլերի անվան պրոֆեսոր Մայքլ ՄաքԷլրոյի հետ միասին, հատուկ ուսումնասիրել են այն օրերը, երբ ջերմության և խոնավության համադրությունը, որը չափվում է այսպես կոչված պարզեցված թաց լամպի ջերմաստիճանով, կարող է մի քանի ժամվա ընթացքում սպանել նույնիսկ երիտասարդ, առողջ մարդկանց: Այս ծայրահեղ իրադարձությունները կարող են տեղի ունենալ, երբ ջերմաստիճանը բավականաչափ բարձր է կամ երբ խոնավությունը բավականաչափ բարձր է, որպեսզի կանխվի քրտինքի կողմից մարմնի սառեցումը:

«Չնայած մենք կենտրոնացանք այն օրերի վրա, երբ պարզեցված «թաց լամպի» ջերմաստիճանը գերազանցում էր այն շեմը, որից այն կողմ ջերմաստիճանը կյանքին սպառնացող է մարդկանց մեծամասնության համար, այդ շեմից ցածր «թաց լամպի» ջերմաստիճանը դեռևս կարող է բավականին անհարմար և վտանգավոր լինել օդորակիչի կարիք ունենալու համար, հատկապես խոցելի բնակչության համար», - ասաց Շերմանը: «Այսպիսով, սա, հավանաբար, թերագնահատում է, թե որքան օդորակիչ կպահանջվի մարդկանց ապագայում»:

Թիմը դիտարկել է երկու ապագա՝ մեկը, որտեղ ջերմոցային գազերի արտանետումները զգալիորեն աճում են այսօրվա միջին ցուցանիշի համեմատ, և միջին հեռանկարը, որտեղ արտանետումները կրճատվում են, բայց ոչ ամբողջությամբ կրճատվում։
 
Բարձր արտանետումների ապագայում, հետազոտական ​​​​խումբը գնահատել է, որ Հնդկաստանի և Ինդոնեզիայի քաղաքային բնակչության 99%-ը կարիք կունենա օդորակման: Գերմանիայում, որը պատմականորեն չափավոր կլիմա ունեցող երկիր է, հետազոտողները գնահատել են, որ բնակչության մինչև 92%-ը կարիք կունենա օդորակման ծայրահեղ շոգի ժամանակ: ԱՄՆ-ում բնակչության մոտ 96%-ը կարիք կունենա օդորակման:
 
ԱՄՆ-ի նման բարձր եկամուտ ունեցող երկրներն ավելի լավ են պատրաստված նույնիսկ ամենադժվար ապագային։ Ներկայումս ԱՄՆ-ում բնակչության մոտ 90%-ը հասանելիություն ունի օդորակիչին՝ համեմատած Ինդոնեզիայի 9%-ի և Հնդկաստանի ընդամենը 5%-ի հետ։
 
Նույնիսկ եթե արտանետումները կրճատվեն, Հնդկաստանը և Ինդոնեզիան դեռևս ստիպված կլինեն օդորակիչներ տեղադրել իրենց քաղաքային բնակչության համապատասխանաբար 92%-ի և 96%-ի համար։
 
Ավելի շատ օդորակիչների կարիքը կպահանջի ավելի շատ էներգիա։ Ծայրահեղ ջերմային ալիքներն արդեն իսկ ծանրաբեռնում են էլեկտրական ցանցերը ամբողջ աշխարհում, և օդորակիչների պահանջարկի զգալի աճը կարող է ներկայիս համակարգերը հասցնել անսարքության։ Օրինակ՝ ԱՄՆ-ում որոշ նահանգներում չափազանց շոգ օրերին օդորակիչներն արդեն իսկ կազմում են բնակելի տների էլեկտրաէներգիայի գագաթնակետային պահանջարկի ավելի քան 70%-ը։
 
«Եթե դուք մեծացնում եք փոփոխական հոսանքի պահանջարկը, դա մեծ ազդեցություն կունենա նաև էլեկտրաէներգիայի ցանցի վրա», - ասաց Շերմանը: «Դա ծանրաբեռնվածություն է ստեղծում ցանցի վրա, քանի որ բոլորը միաժամանակ օգտագործելու են փոփոխական հոսանք, ինչը ազդում է էլեկտրաէներգիայի գագաթնակետային պահանջարկի վրա»:
 
«Ապագայի էներգետիկ համակարգերը պլանավորելիս պարզ է, որ հնարավոր չէ պարզապես մեծացնել ներկայիս պահանջարկը, հատկապես այնպիսի երկրների համար, ինչպիսիք են Հնդկաստանը և Ինդոնեզիան», - ասաց ՄաքԷլրոյը: «Արևային էներգիայի նման տեխնոլոգիաները կարող են հատկապես օգտակար լինել այս մարտահրավերները հաղթահարելու համար, քանի որ համապատասխան մատակարարման կորը պետք է լավ համընկնի ամառային գագաթնակետային պահանջարկի այս ժամանակահատվածների հետ»:
 
Էլեկտրաէներգիայի աճող պահանջարկը մեղմելու այլ ռազմավարություններից են օդի խոնավությունը չորացնող սարքերը, որոնք զգալիորեն ավելի քիչ էներգիա են սպառում, քան օդորակիչները: Անկախ լուծումից, պարզ է, որ ծայրահեղ շոգը միայն ապագա սերունդների խնդիր չէ:
 
«Սա խնդիր է հենց հիմա», - ասաց Շերմանը։